SORU 1: Uyku apnesi hastalığı nasıl tedavi edilir?

CEVAP: Uyku apnesini cerrahi olarak ya da cerrahi dışı medikal tedavilerle tedavi etmek mümkündür. Hastalığın en etkin tedavisi PAP kısaltması ile bilinen pozitif havayolu basıncı uygulamasıdır. Bu tedavide basınçlı hava bir maske yardımıyla hastanın burnundan ya da ağzından ve burnundan verilerek üst havayolu açık tutulur. Cerrahi tedavilerin amacı üst havayolunu damak ve dil kökü seviyelerinde genişleterek solunum olaylarına yol açan tıkanıklıkları engellemektir.

SORU 2: PAP tedavilerini herkes kullanabilir mi?

CEVAP: Genellikle maske tedavisi olarak adlandırılan PAP tedavilerinin, etkinliklerine rağmen önemli dezavantajları vardır. PAP tedavisi önerilen hastaların hemen hemen yarıya yakını bu tedaviyi kullanamaz. Boğulma hissi, maske ile uykuya dalamama, basınca karşı nefes vermede zorluk gibi çeşitli nedenler PAP tedavisinin kullanımını sınırlar. PAP tedavisinin kullanımını olumsuz yönde etkileyen bir başka bir neden de bu tedavinin her gece ve ömür boyu kullanılması gerekliliğidir. Birçok hasta ömür boyu bir cihaza bağımlı olma fikrini reddeder, özellikle genç yaştaki hastalarda PAP kullanım oranlarının düşük olduğu bilinmektedir; cihazı kullanmaya başlayan hastaların bir kısmı da belirli bir süre sonra tedaviyi bırakmaktadır. Ancak PAP uygulamalarının, uyku apnesinin en etkin tedavisi olduğu unutulmamalıdır.

SORU 3: Burun tıkanıklığı PAP tedavisine engel oluşturur mu?

CEVAP: PAP tedavisinde basınçlı hava hastaya burun yoluyla verilir, bu yüzden hastanın burnun sağlıklı olması esastır. PAP tedavisi öncesinde, hastaların şikâyetleri olmasa bile KBB muayenesi şarttır. Her hangi bir nedenden dolayı burunları tıkalı olan hastaların sorunları giderildiğinde, PAP tedavisi daha rahat ve daha etkili şekilde kullanılabilir.

SORU 4: Cerrahi tedaviler uyku apnesinin tedavisinde başarılı mıdır?

CEVAP: Cerrahi tedaviler uyku apnesi tedavisinde kesinlikle yer almaktadır. Cerrahi tedaviler ile hastalığın şiddetinin hafifletilmesi, yakınmaların azaltılması ve kardiyovasküler hastalık riskinin azaltılması amaçlanır. Uygun cerrahi tedavi ile çoğu zaman bu amaçlara ulaşılır. Cerrahi tedavilerin başarısı çok büyük oranda uygun hasta seçimine bağlıdır. Cerrahi tedaviden yanıt alma olasılığı yüksek hastalar seçildiğinde ve doğru cerrahi girişimler uygulandığında başarı oranı yüksektir.

SORU 5: Uyku apnesi olan her hastaya aynı cerrahi tedavi mi uygulanır?

CEVAP: Uyku apnesinin cerrahi tedavisi kişiye özeldir. Her hastanın üst hava yolu yapısı farklıdır. Solunum olaylarına yol açan tıkanıklıkların yeri ve şeklide kişiden kişiye farklılık gösterir. Doğal olarak aynı cerrahi yöntemlerle tüm hastalarda aynı sonucu almak mümkün değildir.

SORU 6: Uyku apnesi olan hastada uygun cerrahi tedavi nasıl belirlenir?

CEVAP: Uyku apnesi olan hastalar ayrıntılı bir KBB muayenesinden geçirilir, bu muayenede endoskopik yöntemlerle tüm üst havayolu (damak seviyesi, dil kökü seviesi) değerlendirilir. Tıkanıklığın meydana geldiği bölgelerin belirlenmesi için bir takım özel muayene yöntemleri uygulanabilir. Tıkanıklığın yeri ve şekli konusunda daha ayrıntılı inceleme gerekirse uyku endoskopisi yani hastanın ilaçla uyutulduğu sırada endoskopik muayene uygulanabilir.

SORU 7: Uyku apnesi cerrahi tedavisi hangi girişimleri içerir?

CEVAP: Cerrahi girişimleri “burun”, “damak seviyesi” ve “dil kökü seviyesi” cerrahileri olarak gruplandırabiliriz.

Burun cerrahilerinde amaç hastanın nazal pasajını genişletmek, tıkanıklıkları ortadan kaldırmak amaçlanmaktadır. Septoplasti, nazal valf cerrahileri, ihtiyaç duyulduğunda endoskopik sinüs cerrahileri uygulanabilir.

Damak cerrahileri genel olarak “faringoplasti” ameliyatı başlığı altında sınıflandırılır. Bademciklerin alınması, damak kaslarının yerlerinin değiştirilmesi, küçük dile yönelik girişimler, bazı dikiş teknikleri ile damağın genişletilmesi-gerginleştirilmesi gibi işlemler çeşitli kombinasyonlar halinde hastanın ihtiyacına göre seçilir.

Dil kökü cerrahilerinde amaç dil kökündeki fazla dokuların küçültülmesi ve dil kökünü havayolunu genişletecek şekilde daha önde konumlandırmaktır. Bu amaçla dil kökünün kısmen alınması veya alt çene iskelet yapısını değiştirecek cerrahiler uygulanabilir.  

SORU 8: Uyku apnesi cerrahisinde yüksek teknoloji kullanılır mı?

CEVAP: Yüksek teknolojiye apne cerrahisinde sıklıkla başvurulur. Radyofrekans, koblatör ve robotik cerrahi uygulamalar apne cerrahisinin vazgeçilmezleri olmuşlardır.

SORU 9: PAP tedavileri ve cerrahi dışında tedavide başka ne yapılabilir?

CEVAP: Alt çenenin önde konumlanmasını sağlayan oral apareyler, hastanın yan yatmasını sağlayan pozisyonel tedaviler doğru şekilde uygulandığında oldukça başarılı sonuçlara ulaşmak mümkündür.

Günümüzde yoğun çalışmalar devam etse de henüz etkinliği kanıtlanmış ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Fazla kilolu ya da obezite sınırında ki hastalarda kilo verdiren bariatrik cerrahiler oldukça yararlıdır. Cerrahi veya cerrahi olmayan hangi tedavi uygulanırsa uygulansın; kilo vermek, sigara-alkol kullanımını bırakmak, düzenli egzersiz yapmak faydalıdır.

SORU 10: İskelet yapısını değiştiren cerrahi tedaviler uyku apnesi hastalığında işe yarar mı?

CEVAP: Alt çenenin ya da alt ve üst çenenin birlikte öne alındığı cerrahiler, uyku apnesi tedavisinde oldukça etkilidir. Ancak bu cerrahiler uzun ve zahmetli bir hazırlık döneminden sonra uygulanırlar. yukarıda bahsedilen yumuşak doku cerrahilerine göre uygulama çok daha zordur. Seçilmiş hastalarda oldukça etkili sonuçlara ulaşılabilir.